Akü Neden Boşalır?

Otomobillerin vazgeçilmez bir parçası olan aküler, bazen beklenmedik şekilde kendiğinden boşalır. Bu durum hem sürücüler için hoş olmayan sürprizlerle sonuçlanabilir hem de araç performansını olumsuz etkileyebilir. Peki, akü neden kendiğinden boşalır? Akülerin boşalma nedenlerini anlamak, bu sorunları önlemede ve araç bakımı rutinlerini düzenlemede yardımcı olabilir.

Öncelikle, araç kullanılmadığında bile bazı elektrik sistemleri, aküden belli miktarda enerji çekmeye devam edebilir. Özellikle otomatik alarmlar, hafıza yedekleme sistemleri, saat ve radyo gibi ekipmanlar minimal de olsa akü tüketimi yapar. Eğer araç uzun süre çalıştırılmazsa, bu cihazların aküden çektiği enerji, akünün kendiğinden boşalmasına neden olabilir.

Başka bir önemli neden ise akü ve şarj sistemlerindeki sorunlardır. Şarj sistemi düzgün çalışmıyorsa, akü yeterince şarj olmaz yada şarjı koruyamaz. Bu durum, akünün tam kapasite çalışmamasına ve hızla boşalmasına yol açabilir. Ayrıca, akünün iç yapısındaki bozulmalar veya aşırı korozyon gibi fiziksel problemler de enerji depolamasını etkileyebilir.

İklim koşulları da akülerin performansını etkileyebilir. Soğuk hava, akünün kimyasal reaksiyonlarını yavaşlatır ve bu da enerji depolama ve boşaltma kabiliyetini olumsuz yönde etkiler. Benzer şekilde, aşırı sıcaklık da akü sıvısının buharlaşmasına neden olup, akü kapasitesinin düşmesine ve boşalma sorunlarına zemin hazırlayabilir.

Tüm bu nedenlerden dolayı, akülerin düzenli kontrol ve bakımı büyük önem taşır. Özellikle akü voltajının düzenli aralıklarla kontrol edilmesi, gerektiğinde akü suyu takviyesi yapılması ve enerji tüketimini artıracak eklentilerden kaçınılması, akü sorunlarının önlenmesine yardımcı olabilir. Bosch Car Servis gibi profesyonel kuruluşlar, akülerin bu tür kontrol ve bakım işlemlerini, Bosch marka kalite ve güvencesinde sağlar, böylece araçların performansı ve güvenliği artırılır.

Bir araç, üretim bandından çıkıp bayiye gelene kadar çeşitli aşamalardan geçer. Bu süreç bazen haftalar, hatta aylar sürebilir. Araç fabrikada üretilir, gümrükleme, taşıma ve dağıtım süreçlerinden geçer. Bu süreçte akü, çoğunlukla şarj edilmeden bekletilir. Özellikle pandemi sonrası artan stok sorunları, birçok aracın aylarca galerilerde çalıştırılmadan beklemesine neden oldu.

Bu bekleme sırasında akü, doğal olarak kendi kendini boşaltır. Çünkü akü içinde kimyasal bir reaksiyon vardır ve bu reaksiyon zamanla güç kaybına yol açar. Buna "self-discharge" yani kendi kendine boşalma denir. Modern araçlar ise bu durumu daha da hızlandırır. Çünkü arabanın beyninde, uzaktan kilit sistemi, alarm sensörleri, immobilizer gibi pek çok donanım sürekli enerji çeker.

Bir diğer önemli detay da akünün üretim tarihi. Bazı bayiler, daha eski üretim tarihli aküleri kullanabilir. Akü yeni gibi görünse de aslında raf ömrünün büyük kısmını tüketmiş olabilir.

Kısacası, aracın anahtarını aldığınızda, akü aslında günlerce, belki haftalarca aktif olarak kullanılmış ya da pasif şekilde tüketilmiş olabilir. İşte bu yüzden, sıfır olan bir araçta bile ilk haftalarda akü sorunu yaşamak, maalesef imkânsız değil.

Sıfır araç aldınız ama bir sabah kontağı çevirdiğinizde sessizlik... Akü neden biter? İşte en yaygın 10 neden:
1. Bayide Uzun Süre Beklemesi
Araç, teslim edilmeden önce uzun süre bayide çalıştırılmadan beklemişse akü kendiliğinden boşalabilir. Bu, en yaygın sebeplerden biridir.
2. Elektrik Kaçakları
Araçta, elektrik sisteminde bir kaçak varsa, akü sürekli boşalır. Bu tür kaçaklar genellikle yeni montaj yapılan aksesuarlar ya da hatalı bağlantılarla ortaya çıkar.
3. Sürekli Aktif Olan Sensörler ve Sistemler
Anahtarsız giriş, alarm, uzaktan erişim gibi teknolojiler aracın kapalı konumda olsa bile enerji tüketmesini sağlar. Bu da akünün bitmesine neden olabilir.
4. Kısa Mesafeli Sürüşler
Sürekli 5-10 dakikalık sürüşler, alternatörün aküyü tam şarj etmesine yetmez. Böylece akü zamanla zayıflar.
5. Kalitesiz veya Tarihi Geçmiş Akü
Bazı durumlarda bayiler, daha düşük kaliteli veya uzun süredir rafta bekleyen aküleri kullanabilir. Bu da performansı doğrudan etkiler.
6. Alternatör Sorunları
Alternatör arızalıysa, aküye yeterince enerji gönderemez. Bu da kısa sürede akünün boşalmasına yol açar.
7. Uyku Moduna Geçmeyen Sistemler
Bazı araçların bilgisayarı, kontağı kapatsanız bile uyku moduna geçmeyebilir. Bu da enerji çekmeye devam eder.
8. Akü Üretim Tarihinin Eski Olması
Akünün fiziksel olarak yeni görünmesi, içerik olarak taze olduğu anlamına gelmez. Üretim tarihi üzerinden uzun zaman geçmişse ömrü kısa olur.
9. Elektronik Aksesuarlar
Sonradan eklenen multimedya sistemleri, alarmlar, ampuller gibi aksesuarlar enerji tüketimini artırır.
10. Hatalı Kullanım
Aracı rölantide çok uzun süre çalıştırmak, gece farları açık unutmak, müzik sistemini uzun süre çalıştırmak... Bunlar yeni araçta bile akünün bitmesine neden olabilir.

Kış mevsimi geldiğinde araç kullanıcılarının en çok yaşadığı problemlerden biri hiç şüphesiz akü sorunlarıdır. Sabah işe gitmek için arabanı çalıştırmak üzere kontağı çeviriyorsun ama bir tık bile yok. Marş basmıyor. Farlar loş, iç aydınlatma sönük…
Evet, akü bitmiş. Peki neden?
Kış aylarında hava sıcaklıklarının ciddi şekilde düşmesi, akünün performansını doğrudan etkiler. Akü aslında basit bir enerji deposu değildir; içindeki kimyasalların uyumlu çalışmasıyla araç için gereken elektriği üretir. Ancak bu kimyasal süreçler soğukta yavaşlar. Özellikle -5 °C ve altındaki sıcaklıklarda akü kapasitesinde %30 ila %60 oranında düşüş gözlenebilir.

Kışın arabaların daha fazla enerjiye ihtiyacı vardır: Isıtıcı, arka cam rezistansı, koltuk ısıtma, sis farları derken akü adeta nefes alamaz hale gelir. Bu nedenle zaten yorgun olan ya da düşük kaliteli bir akü, soğuk havalarda ilk teslim bayrağını çeken parça olur.
Bu yazıda, kış aylarında akü neden daha hızlı biter, nasıl korunulur, hangi önlemler alınmalı ve hangi akü türü kışa daha dayanıklıdır sorularını detaylıca inceleyeceğiz.

Akü Çalışma Prensibi Kışın Nasıl Değişir?

Bir akü, içindeki elektrokimyasal reaksiyonlar sayesinde elektrik üretir. Bu süreçte kurşun levhalar ve sülfürik asit içeren elektrolit çözelti etkileşime girer. Ancak soğuk hava, bu kimyasal reaksiyonları yavaşlatır.
Yani kışın, akünün içindeki kimyasallar “üşür.” Bu üşüme, elektrolitin viskozitesini artırır, iyonların hareket kabiliyetini azaltır ve dolayısıyla elektrik üretimini düşürür. Düşük sıcaklıklar, özellikle akünün iç direncini artırır. Bu da marş motoruna yeterli akımı sağlayamamasına neden olur.
Ayrıca marş motoru da soğukta daha fazla akım çeker. Çünkü motor yağı da donar ve hareket zorlaşır. Bu da aküden daha fazla güç çekilmesine neden olur. Yani bir yandan akü daha az enerji üretebilirken, diğer yandan araç ondan daha fazla enerji talep eder. Dengesizlik burada başlar.
Bir örnekle açıklayalım: +25 °C sıcaklıkta 100 Ah gücündeki bir akü, -10 °C’de yalnızca 50-60 Ah kapasiteyle çalışabilir. Bu, neredeyse yarı yarıya performans kaybı anlamına gelir.
Kısacası, kışın akü yalnızca “donmuyor”; performans anlamında adeta felç geçiriyor.

Kış Aylarında Akü Bitmesinin 7 Ana Nedeni

Kış aylarında akünün neden bu kadar kolay boşaldığını anlamak için detaylı sebeplere bakalım:
1. Elektrolit Yoğunluğunun Düşmesi
Soğuk hava elektrolitin kimyasal dengesini bozar. Bu da akünün iç direncini artırır ve enerji üretimini azaltır.
2. Marş Yükünün Artması
Soğukta motor daha zor çalışır. Motor yağı yoğunlaşır, parçalar yapışır, dolayısıyla marş motoru daha fazla akım çeker. Bu da aküyü zorlar.
3. Artan Elektrik Tüketimi
Kışın; kalorifer, cam rezistansı, sis farı, koltuk ısıtma gibi donanımlar devreye girer. Hepsi aküden enerji çeker ve zaten yorgun olan aküyü daha da zayıflatır.
4. Rölanti Süresi Alternatöre Yetmez
Kısa mesafeli sürüşlerde araç rölantide çalışırsa, alternatör aküyü yeterince şarj edemez. Bu da sürekli enerji kaybı yaratır.
5. Uzun Süre Park Halinde Bekleme
Araç uzun süre çalıştırılmazsa, akü zaten yavaş yavaş boşalır. Üzerine bir de soğuk hava eklendiğinde akü kendini toparlayamaz.
6. Zayıf veya Eski Aküler
3-4 yılını doldurmuş bir akü, zaten kapasitesinin büyük kısmını yitirmiştir. Kışın bu fark daha da belirgin hale gelir.
7. Donmuş Hücreler
Aşırı soğukta elektrolit sıvısı donabilir. Donan akü, iç devrelerini kaybeder ve çalışmaz hale gelir. Özellikle tam şarjlı olmayan akülerde bu durum sık görülür.
 

Aracınızın aküsü sık sık boşalıyorsa, bu durum yalnızca can sıkıcı değil, aynı zamanda aracın elektrik sistemlerinde daha büyük bir arızanın habercisi olabilir. Akünün sürekli bitmesi; yanlış kullanım, elektrik kaçağı veya şarj sistemindeki bir arızadan kaynaklanabilir. Bu nedenle sorunu doğru teşhis etmek ve kalıcı bir çözüm bulmak oldukça önemlidir.

 1. Akü Kutup Başlarını Kontrol Edin
Akü kutup başlarında oksitlenme veya gevşeklik varsa, elektrik akımı sağlıklı şekilde iletilemez. Bu durum akünün sürekli deşarj olmasına neden olur.
Ne Yapmalı?
Kutup başlarını sökmeden önce akü bağlantısını kesip, özel akü temizleme spreyi veya karbonatlı su yardımıyla oksitleri temizleyin. Ardından kutupları sıkıca yerine takın.

2. Şarj Dinamosunu (Alternatör) Kontrol Ettirin
Alternatör, aracın çalışması sırasında aküyü şarj eden sistemdir. Eğer alternatör arızalıysa, akü motor çalışırken bile dolmaz ve kısa sürede biter.
Ne Yapmalı?
Bir oto elektrik ustası veya servis tarafından alternatör voltajı ölçülmelidir. Normalde voltaj 13.8 – 14.4 V aralığında olmalıdır. Bu değerlerin altında ya da üstünde ölçüm çıkarsa alternatör tamiri veya değişimi gerekebilir.
 
 3. Elektrik Kaçağı Olasılığını Göz Ardı Etmeyin
Araç kontağı kapalıyken bile enerji tüketen bir elektrik kaçağı varsa, akü kısa sürede boşalabilir. Özellikle alarm sistemi, radyo, kamera veya park sensörleri bu duruma sebep olabilir.
Ne Yapmalı?
Yetkili bir oto elektrik servisine giderek kaçak akım testi yaptırın. Bu test, aracın kapalıyken ne kadar akım çektiğini ölçer ve hangi devrede kaçak olduğunu belirler.
 
 4. Sürüş Alışkanlıklarınızı Gözden Geçirin
Kısa mesafelerde sık sık dur-kalk yapmak akünün yeterince şarj olmasını engeller. Özellikle şehir içi kullanımlarda motor devri düşük olduğu için alternatör aküyü tam şarj edemez.
Ne Yapmalı?
Zaman zaman aracınızı uzun mesafede kullanarak akünün tam şarj olmasını sağlayın. Eğer araç uzun süre kullanılmayacaksa, akü kutup başlarını söküp aküyü koruma altına alın.
 
 5. Akünün Ömrünü Değerlendirin
Aküler ortalama 3-5 yıl arasında verimli çalışır. Bu sürenin sonuna gelmiş bir akü, dışarıdan bakıldığında sağlam görünse de artık tam kapasite şarj tutamaz.
Ne Yapmalı?
Serviste akü test cihazıyla akünün kapasitesi ölçülmelidir. Değer düşük çıkarsa yenisiyle değiştirmek gerekir.
 
6. Akü Şarjını Düzenli Takip Edin
Modern araçlarda akü voltajını gösterebilen sistemler bulunur. Eğer bu imkân yoksa, basit bir voltmetreyle düzenli ölçüm yapabilirsiniz.
İpucu:
12.6 V üzeri tam şarj, 12.2 V altı zayıf akü, 11.8 V altı ise neredeyse bitmiş akü anlamına gelir.
 
Akünün sürekli boşalması genellikle ihmal edilmemesi gereken bir arızayı işaret eder. Elektrik sistemi, alternatör veya akü ömrü gibi farklı faktörler tek tek kontrol edilmelidir. Sorunun kaynağını bulmadan sadece aküyü şarj etmek geçici bir çözümdür.
En güvenli yol, Bosch Car Service gibi uzman bir oto servisinde detaylı akü ve elektrik sistemi kontrolü yaptırmaktır. Böylece aracınızın her zaman sorunsuz çalışmasını sağlayabilirsiniz.